100 χρόνια συμπληρώνονται το 2013 από τη γέννηση του Γιώργου Κωστάκη (1913-1990), και το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης γιορτάζει αυτό το επετειακό έτος, με μία μεγάλη έκθεση αφιερωμένη στον ίδιο τον συλλέκτη.
Η έκθεση «Η συλλογή Κωστάκη και η Ρωσική Πρωτοπορία. 100 χρόνια από τη γέννηση του συλλέκτη» θα φιλοξενείται από τις 5 Απριλίου έως τις 29 Δεκεμβρίου 2013 (εγκαίνια Παρασκευή 5 Απριλίου 2013, 20:00. Ώρες λειτουργίας:

Τρίτη-Κυριακή 10:00-18:00) σε όλους τους ορόφους του ΚΜΣΤ στη Μονή Λαζαριστών. Πρόκειται για μία μεγάλης κλίμακας παρουσίαση της συλλογής και του αρχείου Κωστάκη με έργα που ακολουθούν το βλέμμα και την μέθοοδο του συλλέκτη και ξεδιπλώνουν την ιστορία της συλλογής του. Η έκθεση αναπτύσσεται μέσα από ποικίλες μονογραφικές παρουσιάσεις καλλιτεχνών και τονίζονται οι επιμέρους ενότητες της συλλογής.
Η επιμέλεια της έκθεσης ανήκει στη Μαρία Τσαντσάνογλου, Διευθύντρια του ΚΜΣΤ και την Αγγελική Χαριστού, Ιστορικό Τέχνης - Επιμελήτρια στη συλλογή Κωστάκη στο ΚΜΣΤ. Η έκθεση θα πλαισιωθεί από οργανωμένες ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, ομιλίες, βιβλιοπαρουσιάσεις και κύκλο μαθημάτων με θέμα τη ρωσική πρωτοπορία. Τέλος, η ίδια η έκθεση θα αποτελέσει και πεδίο διαλόγου για ορισμένους καλλιτέχνες που θα συμμετέχουν στην 4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, ενώ από τον Σεπτέμβριο θα εμπλουτιστεί και με άλλα έργα της συλλογής.

Ο ΣΥΛΛΕΚΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΣΤΑΚΗΣ & Η ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΚΜΣΤ
Ο Γιώργος Κωστάκης γεννήθηκε στη Μόσχα το 1913. Ο πατέρας του ήταν έμπορος από τη Ζάκυνθο και είχε εγκατασταθεί οικογενειακώς στη Μόσχα. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη ρωσική πρωτεύουσα και εργάστηκε ως οδηγός στην ελληνική πρεσβεία μέχρι το 1940. Όταν η ελληνική πρεσβεία λόγω του πολέμου έκλεισε, ο Γ. Κωστάκης συνέχισε να εργάζεται στην καναδική πρεσβεία. Στα πλαίσια των επαγγελματικών του καθηκόντων συνόδευε ξένους διπλωμάτες στις επισκέψεις τους σε παλαιοπωλεία και οίκους τέχνης. Χωρίς να έχει ιδιαίτερη καλλιτεχνική παιδεία και επαφή με τη μοντέρνα τέχνη, προικισμένος όμως με ένα σπάνιο ένστικτο, εντυπωσιάστηκε όταν αντίκρισε το 1946 ένα πίνακα της Όλγας Ροζάνοβα.
Από τότε άρχισε να ενδιαφέρεται για τη ρωσική πειραματική τέχνη των αρχών του 20ού αιώνα. Ήρθε σε επαφή με τις οικογένειες και τον στενό κύκλο των καλλιτεχνών καθώς και με όσους καλλιτέχνες βρίσκονταν ακόμη στη ζωή και για τρεις τουλάχιστον δεκαετίες συγκέντρωνε μεθοδικά έργα «ρωσικής πρωτοπορίας» δημιουργώντας μια περίφημη συλλογή η οποία διέσωσε από την καταστροφή και τη λήθη αυτό το εξαιρετικά σημαντικό τμήμα της ευρωπαϊκής τέχνης του 20ου αιώνα. Σε πολλές περιπτώσεις αντιμετώπισε ιδιαίτερες δυσκολίες διότι το σταλινικό καθεστώς είχε θέσει σε απαγόρευση τα έργα της ρωσικής πρωτοπορίας, επιβάλλοντας στην τέχνη το δόγμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Ο ίδιος πίστευε ότι η παραγνώριση της τέχνης της «ρωσικής πρωτοπορίας» ήταν ένα τραγικό λάθος και ότι «οι άνθρωποι θα την χρειάζονταν και θα την εκτιμούσαν κάποια μέρα». Το 1977 ο Κωστάκης έφυγε από τη Μόσχα και εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα αφήνοντας στην Πινακοθήκη Τρετιακόφ ένα σημαντικό μέρος της συλλογής του. Πέθανε στην Αθήνα το 1990.
Η συλλογή Κωστάκη στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης απαρτίζεται από 1277 έργα τέχνης (πίνακες ζωγραφικής, σχέδια, κατασκευές, κεραμικά κ.α.) σημαντικών καλλιτεχνών της ρωσικής πρωτοπορίας, όπως οι Κ. Μαλέβιτς, Λ. Ποπόβα, Β. Τάτλιν, Α. Ρότσενκο, Ι. Κλιουν, Γ. Κλούτσις, Σ. Νικρίτιν, Ο. Ροζάνοβα, Β. Στεπάνοβα, Ν. Ουνταλτσόβα, Μ. Ματιούσιν, Π. Φιλόνοφ και πολλών άλλων. Η συλλογή είναι αντιπροσωπευτική όλων των ρευμάτων και των τάσεων της ρωσικής πρωτοπορίας, μιας από τις πιο ρηξικέλευθες και ενδιαφέρουσες περιόδους της παγκόσμιας τέχνης που άνθισε στη Ρωσία στις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ου  αιώνα. Όπως θα πούμε πιο αναλυτικά παρακάτω, η αγορά της συλλογής Κωστάκη έγινε από το ελληνικό δημόσιο το Μάρτιο του 2000 και με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού περιήλθε στο νεοϊδρυθέν Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης.
Πρόκειται για τη σημαντικότερη συλλογή έργων ρωσικής πρωτοπορίας (1900-1930) που βρίσκεται σήμερα εκτός Ρωσίας και έχει μεγάλη κινητικότητα σε εκθέσεις στην Ευρώπη και την Αμερική.

ΕΠΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
«Κάθε Τρίτη στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Η Ρωσική πρωτοπορία. Κύκλος επτά μαθημάτων». Το ΚΜΣΤ υποδέχεται τους φίλους της συλλογής Κωστάκη και της ρωσικής πρωτοπορίας, αλλά και αυτούς που θα ήθελαν να μάθουν περισσότερα για αυτή τη συναρπαστική καλλιτεχνική περίοδο.
Ξεναγοί σε αυτό το ταξίδι, οι επιμελητές του ΚΜΣΤ, οι οποίοι θα «γνωρίσουν» στους συμμετέχοντες τα φιλοσοφικά και αισθητικά κινήματα της εποχής και τους καλλιτέχνες που σφράγισαν την περίοδο.
Τα 7 μαθήματα θα διαρκέσουν από τις 16 Απριλίου έως τις 4 Ιουνίου 2013, και θα διεξάγονται κάθε Τρίτη (16.04, 23.04, 30.04, 14.05, 21.05, 28.05, 4.06) στη Μονή Λαζαριστών, 17:00 - 19:00.
Το κόστος συμμετοχής είναι 40 ευρώ (20 ευρώ για εκπαιδευτικούς, φοιτητές και ανέργους, με την επίδειξη σχετικής ταυτότητας). Η  εξόφληση γίνεται με την εγγραφή. Δηλώσεις συμμετοχής έως τις 12 Απριλίου (τηλ. 2310-589143, Τρίτη-Κυριακή 10:00-18:00)
Με την εγγραφή παρέχεται φάκελος με έντυπο και ψηφιακό υλικό σχετικά με την ρωσική πρωτοπορία και τη συλλογή Κωστάκη, και στο τέλος του κύκλου των μαθημάτων (υποχρεωτική η παρουσία στα 6 από τα 7 μαθήματα) θα δοθεί πιστοποιητικό παρακολούθησης, περιλήψεις των μαθημάτων και ένας κατάλογος τέχνης με έργα ρωσικής πρωτοπορίας. Οι εγγεγραμμένοι θα παρακολουθήσουν επιπλέον των μαθημάτων μία ξενάγηση στην έκθεση και περιήγηση στο τρισδιάστατο εικονικό θέατρο με θέμα τη ρωσική πρωτοπορία. Τέλος, για όσους επιθυμούν να μελετήσουν θέματα της ρωσικής πρωτοπορίας, η βιβλιοθήκη του ΚΜΣΤ θα λειτουργεί κάθε Τρίτη (10:00 – 16:00).

ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο, λειτουργούν στο ΚΜΣΤ τα νέα προγράμματα που υλοποιήθηκαν από το Μουσείο στο πλαίσιο της Ψηφιακής Σύγκλισης (ΕΣΠΑ) και συγκεκριμένα, το τρισδιάστατο εικονικό θέατρο, η πολυμεσική ξενάγηση μέσω φορητών συσκευών (smart phones) και οι διαδραστικές οθόνες αφής. Οι επισκέπτες της έκθεσης «Ο συλλέκτης Γιώργος Κωστάκης και η Ρωσική Πρωτοπορία. 100 χρόνια από τη γέννηση του» θα έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν και τρισδιάστατα, «περπατώντας» ή και «πετώντας» πάνω από την εικονική πόλη της ρωσικής πρωτοπορίας ενώ ταυτόχρονα θα ακούν την διήγηση του ξεναγού του Μουσείου. Πληροφορίες-Ραντεβού: τηλ. 2310589222, Δευτέρα-Παρασκευή 10:00-16:00

ΞΕΝΑΓΗΣΕΙΣ
Ξεναγήσεις στην έκθεση «Ο συλλέκτης Γιώργος Κωστάκης και η Ρωσική Πρωτοπορία. 100 χρόνια από τη γέννηση του» θα πραγματοποιούνται κάθε Κυριακή στις 12:00 και από το Μάιο και κάθε Σάββατο την ίδια ώρα (ανοιχτή συμμετοχή για το κοινό (με το εισιτήριο εισόδου στον χώρο). Οι ξεναγήσεις του Σαββάτου από τον Μάιο θα συνοδεύονται και από ξεναγήσεις στο εικονικό θέατρο.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ-ΞΕΝΑΓΗΣΕΙΣ
Οι μουσειοπαιδαγωγοί του ΚΜΣΤ θα αναλάβουν το ρόλο του ξεναγού για τους μικρούς φίλους της συλλογής Κωστάκη, καθώς και τους μαθητές και σπουδαστές, καθόλη τη διάρκεια της έκθεσης «Ο συλλέκτης Γιώργος Κωστάκης και η Ρωσική Πρωτοπορία. 100 χρόνια από τη γέννηση του». Μέσα από δημιουργικά εργαστήρια και ξεναγήσεις για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, τα έργα αποκαλύπτουν τις ιστορίες τους και λειτουργούν ως πεδίο δράσης για όλους!
Από τα μέσα Απριλίου, διαθέσιμη θα είναι και η αυτόνομη εκπαιδευτική δράση για γονείς και παιδιά.
Επικοινωνία για πληροφορίες και ραντεβού στο τηλ.: 2310 589222.